Anormal psikoloji, psikoloji biliminin alt başlıklarından biridir. Anormal psikoloji kapsamında farklı birkaç yaklaşımdan bahsetmek mümkündür. Özellikle bazı psikiyatristler ve psikologlar sadece bir bakış açısına odaklanmayı tecrih etse de anormal psikoloji yaklaşımları kapsamında genel olarak şu unsurlara odaklanılır. Psikolojik bozukluklar nedir, neler yapılabilir ve psikolojik rahatsızlıkları tedavi etmek için hangi metodlar kullanılmalı, hangi yöntemler denenmelidir gibi sorular sorularak farklı alanlardan faydalanılır.

İÇİNDEKİLER:

Daha önceden anormal psikoloji terimi ile hiç karşılaşmammış olabilirsin. Önceden karşılamış veya ilk kez karşılaşmış olun makalenin devamında da göreceğiniz gibi, anormal psikoloji psikoloji bilimi kapsamında oldukça iyi bilinen bir alandır. Öncelikli bu alan için anormal demekle ne kastedildiğini anlamak faydalı olacaktır. Anormal kelimesini gördüğünüz ilk anda her şeyin açık şekilde ortada olduğunu ve bu kelimeyle olağan dışı bir şey anlatılmak istediğini düşünmüş olabilirsiniz. Anormal kelimesinin anlamı bu şekildedir. Sıradışı, alışılmadık, olağandışı.

Anormal psikoloji, duygusal ve zihinsel bozukluklara odaklanır. Bir bireyin kendi gibi hissedebilmesine ve günlük hayatının rutinlerini yerine getirme yeteneğine müdahalede bulunan zihinsel ve duygusal bozuklukları araştırır ve tedavi etmek için çalışır. Anormal psikolojin odaklandığı bozukluklar nelerdir ve neden ortaya çıkar? Bu kapsamdaki bozukluklara örnek olarak fiziksel ve duygusal içerikli travmalar verilebilir. Söz konusu bozuklukluların ortaya çıkmasının nedeni beyinden kaynaklanan kimyasal bir dengesizlik veya genetik yapı olabilir. Bu tür rahatsızlıklarla mücadele eden bireyler için tedavi amacıyla uzmanlar tarafından genel olarak farmakolojik tedavi olarak da isimlendirilen ilaç tedavisi ya da psikoterapi metodları kullanılabilir. Uzmanlar bazı bireyler için iki tedavi yönteminin de kullanılması gerektiği sonucuna  varabiir.

Görüldüğü gibi anormal psikoloji, belirli bir toplumdaki tüm üyelere kıyasla “anormal” insanları inceler. Uzmanlar daha çok “atipik” insanlar demeyi tercih eder.

Anormal psikoloji konusunda farklı yaklaşımlar

Anormal psikoloji konusunda farklı yaklaşımlardan bahsedilebilir. Bu yaklaşımlardan birkaçı öne çıkmaktadır. Kimi psikiyatrist ve psikologlar yalnızca bir bakış açısına odaklanmak istese de genel itibariyle uzmanlar farklı bakış açılarını da inceler. Bunun nedeni olarak psikolojik bozuklukları daha iyi şekilde anlayarak tedavi yöntemleri geliştirme amacı gösterilebilir. Anormal psikoloji kapsamında başlıca bahsedilebilecek yaklaşımlar şu şekildedir.

bilişsel yaklaşım

davranışsal yaklaşım,

psikanalitik yaklaşım,

biyolojik / tıbbi yaklaşım

Bilişsel yaklaşım

Bilişsel yaklaşım, araştırmasını düşüncelerin insan davranışları ve hisleri üzerindeki gücüne ve etkilerine odaklanır. Bilişsel perspektif kapsamında beyin bilgiyi nasıl işler ve bilgi işlemenin davranış üzerine etkisi nedir gibi sorulara odaklanır.

Bu yaklaşım kapsamında şunları söylemek mümkündür.

İrrasyonel ya da kusurlu bilişsel mekanizma sonucunda uyumsuz davranışlar görülür.

Bir insanın yaşadığı problemin nedeni kendisi değildir. Problemin nedeni daha ziyade probleme olan yaklaşımı, probleme dair düşünceleridir. Bu durum gözlemlenen zihinsel bozuklukların nedeni olarak görülür.

Bireyler bilişsel mekanizmalarını daha orantılı kullanmayı öğrenirlerse yaşadıkları zihinsel bozuklukların üstesinden gelebilirler.

Birey için, bilişsel perspektif kapsamanda incelendiğinde, aktif haldeki bir bilgi işlemcisi benzetmesi yapılır. Bu benzetmeden hareketle bilgi işlemcisinin olayları tahmin ederken, değerlendirirken ve algılarken davranışları şartlandıran şey olarak görülür. Benzetme kapsamında daha da ileri gidilerek bu perspektif kapsamında bireyin düşüncelerinin çoğu otomatiktir, birey farkında bile değildir demek mümkündür.

Davranışsal yaklaşım

Davranışsal yaklaşım nedir sorusuna gözlemlenebilen davranışlara odaklanan bir anormal psikoloji yaklaşımıdır cevabı verilebilir. Bu yaklaşımı benimseyen psikolog ve psikiyatristler davranışçılar olarak anılır. Davranışsal yaklaşımı benimseyen davranışçılar, bireylerin eylemlerinin büyük oranda deneyimleri tarafından şartlandığına inanır. İnsan davranışlarının patolojiden kaynaklandığını savunur. Davranışçılar patoloji demekle bilinçdışı kuvvetleri kasteder.

Davranışsal perspektif kapsamında anormallik olgusunun bir bireyin zararlı olarak görülebilecek uyuşmayan davranış kalıpları geliştirmesiyle ortaya çıktığı kabul edilir.

Söz konusu bakış açısının odaklandığı çevredir. Birey nasıl anormal davranışlar sergiler sorusunu sorar ve cevap arar. Bu kapsamda davranışçılar, anormal davranışlar da dahil olmak üzere tüm davranışların çevre aracılığıyla öğrenildiğini düşünür. Davranışların tırnak içinde unutulabileceği de belirtilir ve anormal davranış şeklinin bu olduğu söylenir.

Davranışçı terapiden bahsedecek olursak, uzmanlar davranıcı terapi kapsamında olumlu davranışları pekiştirmek için çalışırlar. Aynı zamanda, zararlı yani uyumsuz görülen davranışları e bu davranışları güçlendiren etkenlerin yok edilmesi için uğraşırlar. Bu açıklamalardan hareketle davranışlar yaklaşım ile bilgi işlemeden kaynaklı her tür etkinin bir kenara atıldığı söylenebilir. Teşvik eden ve güçlendiren örnekler ile sonuçlara yani davranışlara odaklandığı söylenebilir.

Psikanalitik yaklaşım

Psikanalitik yaklaşım kapsamında konuşulduğunda akla ilk gelen Freud olur. Anormal psikoloji kapsamında psikanalitik yaklaşımın ortaya çıkması Freud ve teorileri sayesinde mümkün olmuştur. Freud, insan davranışlarında gözlemlenen anormal olgusunun psikolojik nedenlerden ziyade fiziksel nedenlerden kaynaklandığını öne sürer. Öne sürdüğü bu kapsamdaki fikir ve teorileriyle psikanalitik yaklaşımın ortaya çıkmasını sağlar.

Id, ego ve süperego kavramları Sigmund Freud ile birlikte anılır. Freud, anormalliklerin nedeninin ego ve süperego arasındaki ihtilaf olabileceğini savunur.

Psikanalitik perspektife göre anormal birçok davranış, bilinçdışında gelişen anı, arzu ve düşünce nedeniyle gerçekleşir. Bu anılar, arzular ve düşüncelerin bilinçsiz olduğu halde bilinçli eylemleri etkilediği kabul edlir.

Psikanalitik yaklaşım kapsamında psikolog ve psikiyatriler birçok konuda analizler gerçekleştirir. Uzmanlar bu doğrultuda hayalleri bile analiz edebilmektedir. Bu bakış açısı kapsamında psikanalitik yaklaşımı benimseyen profesyonellerin başlıca şu konularda analizlere odaklandığı görülür.

Rüyalar

Anılar

Düşünceler

Davranışlar

Uzmanlar psikanalitik bakış açısı kapsamında başlıca bu konularda analizler yaparak psikolojik rahatsızlıklar ve problemler yaşayan insanlara tedavi konusunda yardım etmeyi amaçlar. Bu sayede neden olarak görülen uyumsuzlukların giderilebileceğine ve kaygının önleneceğine inanır. Böylece uyumlu davranış ve düşüncelerin ortaya çıkması mümkün olabilir.

Biyolojik / Tıbbi yaklaşım

Biyolojik / tıbbi yaklaşım kapsamında anormalliğin yani bozuklukların nedeninin organik veya fiziksel olabileceği savunulur. Bu yaklaşımı benimseyen psikolog ve psikkyatrlerin akıl hastalıkları konusunda biyolojik nedenler aradığı gözlemlenir. Tıbbi yaklaşım, bozukluk altında yatan nedeni anlamak konusunda hassasiyet gösterir. Bozukluğun kökeni nedir sorusuna kimyasal dengesizlik genetik bir neden, enfeksiyon veya fiziksel bir durum olabilir şeklinde düşünerek yaklaşır.

Biyolojik, tıbbi, perspektif zihinsel bozukluklar ile beyin işleyişi ve fiziksel yapısı arasında ilişki kurar. Bu doğrultuda genel olarak ilaç ile çeşitli psikoterapi metotlarının uygulandığı görülür.

Atipiklik ve Anormal Davranış

Atipiklik ve anormal davranış konusunda son olarak şunları söylemek mümkündür. Atipik davranışa odaklanmayı tercih eden psikoloji yaklaşımının ismi Anormal psikolojidir. Her ne kadar buna odaklansa da insanların davranışlarının normal olup olmamasını belirleyecek ölçütleri dar bir çerçeve ile sınırlamamaktadır. Bu kapsamda, birçok durum için bireyin hayatının bir kısmında yaşadığı endişe gibi sorunların nedenlerini anlamak ve tedavi etmek için çalışmaktadır.

Terapistler ve araştırmacılar anormal psikoloji yaklaşımı ile normal, anormal nedir sorusunu sorarak çıkarım yapıldığında zararlı yani anormal davranışı yok edebilecek tedavi geliştirmenin mümkün olduğuna inanırlar.

Referanslar ve Yardımcı Kaynaklar:

  • Curtis, Drew & Kelley, Leslie. (2020). Abnormal Psychology: Myths of ‘Crazy’.
  • Furnham, Adrian & Tsivrikos, Dimitrios. (2016). A Guide Into Abnormal Psychology. 10.1002/9781119161684.ch6.
  • Houston, & Bee, & Rimm, & Rundle, Sarah. (1985). ABNORMAL PSYCHOLOGY. 10.1016/B978-0-12-356877-9.50014-2.
  • Allay, Lauren & Acocella, Joan & Bootzin, Richard. (2021). Abnormal psychology.
  • Raskin, Jonathan. (2019). Abnormal Psychology: Contrasting Perspectives. 10.1057/978-1-137-54717-0.
  • Dozois, David. (2007). Abnormal psychology: Perspectives.
  • Claridge, Gordon. (1997). Exploring abnormal psychology. Journal of Psychosomatic Research – J PSYCHOSOM RES. 42. 313-314. 10.1016/S0022-3999(96)00264-4.
  • Frost, Randy & Ross, Michael. (1982). Alternatives for Abnormal Psychology. Psyccritiques. 27. 10.1037/020681.
  • Murphy, Gardner. (2021). An Outline of Abnormal Psychology.. 10.1037/11438-000.
  • Roff, Merrill. (2021). Developmental abnormal psychology.

CEVAP VER

Please enter your comment!
Please enter your name here