Danışmanlık psikolojisi, bireyin hayat kalitesini ve diğer kişilerle arasındaki ilişkinin işlevselliğini geliştirmeyi amaçlar. Uygulamalı psikoloji dalları arsında yer alır. Danışmanlık psikolojisi, modern psikolojinin dallarından uygulamalı psikoloji kapsamında insanların yaşamlarına ve farklı aşamalarına odaklanır. İncelemelerini bu doğrultuda çeşitli şekillerde gerçekleştirir.
İÇİNDEKİLER:
- Uygulamalı psikoloji alt dalları arasında yer alan danışmanlık psikolojisi, insanların yaşamlarının farklı evrelerinde yaşayabilecekleri, başlıca şu konulara odaklanır.
-
Davranış Psikolojisi Kapsamında Uzmanlık Alanları
- Bireyler, çiftler, aileler, gruplar ya da kuruluşlardan oluşan danışanlardaki sağlıklı ve güçlü yönler.
- Kültürel, cinsel ve hayatta yaşanan olaylar insanların deneyimlerini nasıl şekillendirir sorusu ile verlebilecek cevaplar. Kısaca çevresel-durumsal etkiler.
- Farkındalık ve sosyal adalet sorunları. Bu doğrultuda bir örnek olarak, taraf tutma davranışının incelenmesi verilebilir.
- İnsanların hayatlarında kariyer ve çalışmanın nasıl bir role sahip olduğu.
-
Davranış Psikolojisi Hangi Sorunları Ele Alır?
- Okul ve kariyer endişeleri. Kariyer endişeleri kapsamında iş uyumu endişeleri örnek verilebilir.
- İş ve kariyer konularında karar almak. Okul, iş ve emeklilik dönemleri arasındaki geçiş süreçleri.
- İlişki sorunları. Evlilik ve aile içinde yaşanan sorunlar örnek olabilir.
- Öğrenme ve beceri eksiklikleri.
- Stres yönetimi ve yaşanan olumsuz olaylarla nasıl başa çıkılabileceği.
- Örgütsel sorunlar.
- Fiziksel olarak tecrübe edilen engeller, hastalıklar ve yaralanmalar ile başa çıkma ve bunlara uyum sağlama yöntemleri.
- Kişisel-sosyal uyum sorunları.
- Bireyin kimliği nasıl gelişir sorusu.
- Diğer insanlarla genel olarak ilişki kurmada yaşana sürekli zorluklar.
- Ruhsal bozukluklar, akli dengesizlik durumları.
-
Davranış Psikolojisi Kapsamında Kullanılan Yöntemler ve İzlenen Metotlar
- Bireysel, aile ve grup danışmanlığı kapsamında terapiler. Psikoterapi.
- Kriz, afet ve travma anında müdahale. Bu süreçlerinde yönetimi.
- Psikolojik rahatsızlıkların teşhisi için değerlendirme yöntemleri.
- İnsanların genel olarak halkın ruh sağlığı, okul, aile, ilişki ve işyeri konularında yaşadığı sorunlara dair eğitici, bilgilendiren, çalışmalar gerçekleştirmek. Bu sayede problemleri başlamadan önlemek ve yaşanan problemlerin daha kötüye gitmesini önlemek amaçlanır. Örnek olarak programlar ve çalıştaylar verilebilir.
- Kuruluşlar için özelleştirilmiş danışmanlık.
- Danışanın tedavisi kapsamında izlenen metodların değerlendirilmesi. Danışan ilerlemesinin ne durumda olduğunun ve kullanılan yöntemlerin ne kadar fayda sağladığının incelenmesi.
- Eğitim.
- Klinik denetim.
- Test oluşturma ve güvenilirliğin incelenmesi.
- Bilimsel araştırmalar için araştırma metotları.
- Uygulamalı psikoloji dalı olan davranış psikolojisi kapsamında başlıca çalışılan kitleler şu şekilde sıralanabilir.
- Eğitim ile ilgili konularda kaygı yaşayan ergenler,
- Kariyer endişeleri yaşayan yetişkinler,
- Alkol gibi bağımlılık sorunu yaşayan bireyler,
- Evlilik sorunları yaşayan çiftler,
- Aile ilişkilerinde sorun yaşayan aile üyeleri,
- İş hayatına ilişkin farklı engellerle karşılaşan yetişkinler,
- Emeklilik ile yüzleşmek durumunda kalan ileri yaştaki insanlar.
- Referanslar ve Yardımcı Kaynaklar:
Uygulamalı psikoloji alt dalları arasında yer alan danışmanlık psikolojisi, insanların yaşamlarının farklı evrelerinde yaşayabilecekleri, başlıca şu konulara odaklanır.
Fiziksel Sağlık ile ilgili konular,
Duygusal konular,
Okul ile ilgili konular,
İş hayatı gibi iş ile ilgili konular,
Sosyal konular.
Danışmanlık psikolojisi, odaklandığı konular kapsamında insanların problemlerini ele alır. İnsanların hayatlarının farklı aşamalarında yaşadıkları stresi, birey olarak bir ailenin veya grubun parçası olma konusunda yaşadıkları sıkıntıları inceler.
Danışmanlık psikolojisi kapsamında psikologlar, bireylerin sıkıntılarını gidermeye, yaşadıkları krizleri çözmeye ve hayat kalitelerini yükseltmeye odaklanır. Bu sayede insanların yaşadığı fiziksel, duygusal ve mental problemlere çözüm bulmaya çalışır. Ayrıca bu kapsamda daha şiddetli psikolojik rahatsızlık semptomların değerlendirilmesi, teşhisi ve tedavisi konusunda da çalışırlar.
Davranış Psikolojisi Kapsamında Uzmanlık Alanları
Davranış psikolojisi kapsamında uzmanlık alanları doğrultusunda psikologlar bazı konulara odaklanır. Psikologların çocukluk, ergenlik, yetişkinlik ve ileri yaş zamanlarını kapsayan tüm gelişim aşamalarına odaklandığı başlıca konular şu şekildedir.
Bireyler, çiftler, aileler, gruplar ya da kuruluşlardan oluşan danışanlardaki sağlıklı ve güçlü yönler.
Kültürel, cinsel ve hayatta yaşanan olaylar insanların deneyimlerini nasıl şekillendirir sorusu ile verlebilecek cevaplar. Kısaca çevresel-durumsal etkiler.
Farkındalık ve sosyal adalet sorunları. Bu doğrultuda bir örnek olarak, taraf tutma davranışının incelenmesi verilebilir.
İnsanların hayatlarında kariyer ve çalışmanın nasıl bir role sahip olduğu.
Davranış Psikolojisi Hangi Sorunları Ele Alır?
Davranış psikolojisi hangi sorunları ele alır, birçok cevap verilebilir. Uygulamalı psikolojinin bu dalı kapsamında birçok farklı sorun çeşitli açılardan ele alınır. Davranış psikolojisi incelemelerinde sorunlar hayat boyu gelişim, çevresel ve kültürel açılardan incelenir.
Bir uygulamalı psikoloji dalı olarak bu kapsamda danışman psikologlar tarafından ele alınan başlıklar konusunda şu örnekler de verilebilir.
Okul ve kariyer endişeleri. Kariyer endişeleri kapsamında iş uyumu endişeleri örnek verilebilir.
İş ve kariyer konularında karar almak. Okul, iş ve emeklilik dönemleri arasındaki geçiş süreçleri.
İlişki sorunları. Evlilik ve aile içinde yaşanan sorunlar örnek olabilir.
Öğrenme ve beceri eksiklikleri.
Stres yönetimi ve yaşanan olumsuz olaylarla nasıl başa çıkılabileceği.
Örgütsel sorunlar.
Fiziksel olarak tecrübe edilen engeller, hastalıklar ve yaralanmalar ile başa çıkma ve bunlara uyum sağlama yöntemleri.
Kişisel-sosyal uyum sorunları.
Bireyin kimliği nasıl gelişir sorusu.
Diğer insanlarla genel olarak ilişki kurmada yaşana sürekli zorluklar.
Ruhsal bozukluklar, akli dengesizlik durumları.
Davranış Psikolojisi Kapsamında Kullanılan Yöntemler ve İzlenen Metotlar
Davranış psikolojisi kapsamında kullanılan yöntemler ve izlenen metotlar hakkında birçok örnek verilebilir. Başlıca şu şekildedir.
Bireysel, aile ve grup danışmanlığı kapsamında terapiler. Psikoterapi.
Kriz, afet ve travma anında müdahale. Bu süreçlerinde yönetimi.
Psikolojik rahatsızlıkların teşhisi için değerlendirme yöntemleri.
İnsanların genel olarak halkın ruh sağlığı, okul, aile, ilişki ve işyeri konularında yaşadığı sorunlara dair eğitici, bilgilendiren, çalışmalar gerçekleştirmek. Bu sayede problemleri başlamadan önlemek ve yaşanan problemlerin daha kötüye gitmesini önlemek amaçlanır. Örnek olarak programlar ve çalıştaylar verilebilir.
Kuruluşlar için özelleştirilmiş danışmanlık.
Danışanın tedavisi kapsamında izlenen metodların değerlendirilmesi. Danışan ilerlemesinin ne durumda olduğunun ve kullanılan yöntemlerin ne kadar fayda sağladığının incelenmesi.
Eğitim.
Klinik denetim.
Test oluşturma ve güvenilirliğin incelenmesi.
Bilimsel araştırmalar için araştırma metotları.
Danışmanlık psikolojisi kapsamında psikologlar bireylere ve çiftler ile aileler de dahil olamak üzere gruplara danışmanlık verebilir. Bu kapsamda uzmanlar, çocuk veya büyük fark etmeksizin her yaştan insanlarla çalışır.
Uygulamalı psikoloji dalı olan davranış psikolojisi kapsamında başlıca çalışılan kitleler şu şekilde sıralanabilir.
Eğitim ile ilgili konularda kaygı yaşayan ergenler,
Kariyer endişeleri yaşayan yetişkinler,
Alkol gibi bağımlılık sorunu yaşayan bireyler,
Evlilik sorunları yaşayan çiftler,
Aile ilişkilerinde sorun yaşayan aile üyeleri,
İş hayatına ilişkin farklı engellerle karşılaşan yetişkinler,
Emeklilik ile yüzleşmek durumunda kalan ileri yaştaki insanlar.
Davranış psikolojisi kapsamında bu sorunlar incelenir ve çözümler aranır. Söz konusu gruplar içerisinde yer alan bireylerin kendileri ve diğer kişilerle aralarındaki işlevselliğin geliştirilmesi amaçlanır.
Uzmanlık alanı olarak danışmanlık psikolojisi dalını seçen psikologlar insanların başarılı olabileceği bir çalışma ortamı sağlamaya da yardımcı olmak ister. Kuruluşların nasıl daha üretken olabileceği ve çalışma sürecinin daha etkili bir hale gelmesi için neler yapılması gerektiği araştırılır. Bu sayede kuruluşlara, örnek olarak işletmeler, çalışanlara yardımcı olmak mümkün olur.
Danışman psikologlar, kısaca her bireyin hayatları boyunca karşılaşacakları sıkıntı ve problemleri çözme konusunda uzmanlaşırlar. Örnek olarak psikiyatrlar, tanı sınıflandırmaları doğrultusunda psikiyatrik rahatsızlıkların tanımlama, tıbbi perspektif ve teknikler (ilaç ve ameliyat gibi) aracılığıyla nasıl tedavi edileceği konusunda uzmanlaşır. Klinik psikologlar ise bir diğer örnek olarak, tanı kategorilerine giren psikolojik rahatsızlıkların psikolojik yaklaşım ve teknikler ile tedavisinin nasıl mümkün olduğu konusunda uzmanlaşır.
Referanslar ve Yardımcı Kaynaklar:
- Clark, D. & Loewenthal, Del. (2015). Counselling Psychology. 10.1007/978-1-137-34589-9_17.
- Gelso, Charles & Williams, Elizabeth & Fretz, Bruce. (2014). An introduction to counseling psychology.. 10.1037/14378-001.
- Hogan, Nicola. (2017). Professional Training in Counselling Psychology. 10.4324/9781315626499-14.
- Galbraith, Victoria & Galbraith, Niall. (2008). Counselling Psychology Review. Counselling Psychology Review. 23. 53-61.
- Whiteley, John. (1999). The Paradigms of Counseling Psychology. Counseling Psychologist. 27. 10.1177/0011000099271002.
- Robinson, Francis. (1970). The growth of counseling psychology.. Journal of Counseling Psychology. 17. 385-387. 10.1037/h0029892.
