Eğitim Psikolojisi nedir sorusu kapsamında birçok detaylı cevap bulunmaktadır. Psikoloji biliminin bir dalı olan eğitim psikolojisi, bireylerin nasıl öğrendiklerinin incelenmesini içerir.

İÇİNDEKİLER:

İnsanlar nasıl öğrenir gibi sorular soran ve cevaplar araştıran eğitim psikolojisinin araştırdığı konu başlıklarına örnek olarak şunlar verilebilir.

  • Öğrenme sürecinde öğrenci çıktıları nelerdir?
  • Üstün zekalı öğrenciler nasıl öğrenir?
  • Öğrenme güçlükleri nelerdir ve nasıl çözülebilir?
  • İnsanların daha iyi öğrenmesi nasıl mümkün olabilir?
  • Öğrenme kapsamında bireysel farklıklar ne derece etkilidir?

Eğitim psikolojisi hakkında genel bir bakış

Eğitim psikolojisi hakkında genel bir bakış sağlamak adına yapılabilecek bazı açıklamalar bulunmaktadır.

Psikolojinin alt dalları arasında yer alan eğitim psikolojisi, yaşamın tüm dönemleri boyunca devam eden öğrenme olgusunu içerir. Bu kapsamda öğrenme üzerine incelemeler gerçekleştirir. Eğitim psikolojisinin incelemelerine örnek olarak erken çocukluk dönemi ve yetişkinlik döneminde öğrenme verilebilir.

Eğitim psikolojisi kapsamında incelemelere bir diğer örnek olarak hayat boyunca öğrenilen sosyal, duygusal ve bilişsel süreçler verilebilir.

Gelişim psikolojisi, davranış psikolojisi ve bilişsel psikoloji dahil olmak üzere birçok başka disiplin eğitim psikolojisi ile bağlantılıdır.

Eğitim psikolojisi konuları

Eğitim psikolojisi konuları nelerdir, psikolojinin bu bilim dalı ile ilgili sorular ve makaleler kapsamında vurgulanan nedir sorularına dair şu açıklamalar yapılabilir. Günümüz karmaşık eğitim sisteminde, eğitim psikologları, insanların öğrenmesine en iyi ne şekilde yardımcı olunabileceğini inceler.

Eğitim psikolojisi yaklaşımını benimseyen psikologlar, insanlar nasıl öğrenir sorusuna cevap bulmak ve öğrenme sürecini en etkili hale getirebilmek amacıyla öğretmenler, öğrenciler, eğitimciler, ve yöneticiler ile birlikte çalışmaktadır.

Eğitim psikologları, benimsedikleri perspektif kapsamında daha fazla yardıma ihtiyaç duyan öğrencileri ve bu öğlencileri belirleme yollarını inceler. Zorluklarla mücadele eden öğrencilere yardım etmek amacıyla programlar geliştirir. Hatta gereken aşamalarda nasıl yeni öğrenme yöntemleri geliştirilebileceğin sorgulayarak metotlar geliştirir.

Eğitim psikologlarının ilgilendiği farklı başlıklar ve açıklamaları şu şekildedir.

Eğitim Teknolojisi:

Farklı teknoloji türlerinin öğrencilerin öğrenmesine nasıl yardımcı olabileceği incelenir.

Öğretim Tasarımı:

Öğrenme materyallerinin tasarlanmasıdır.

Özel Eğitim:

Özel eğitim ihtiyacı bulunan öğrencilere yardım edilmesi amaçlanır.

Müfredat Geliştirme:

Müfredat iyi biçimde oluşturulduğu takdirde öğrenmenin en üst düzeyde olabileceği düşünülür.

Örgütsel Öğrenme:

İnsanların organizasyonlarda, örgütler ortamında nasıl öğrendikleri araştırılır.

Üstün Yetenekli Öğrenciler:

Üstün yetenekli kabul edilen öğrenciler için gereken yardımda bulunulması amaçlanır.

Önemli eğitim psikologları

Önemli eğitim psikologları kimlerdir sorusuna verilebilecek cevap kapsamında başlıca sıralanabilecek isimler şu şekildedir.

  • John Locke,
  • William James,
  • Alfred Binet,
  • John Dewey,
  • Jean Piaget,
  • B.F. Skinner.

John Locke

John Locke kimdir, Locke eğitim psikolojisi ilişkisi nedir soruları kapsamında kısaca şu açıklamalar yapılabilmektedir. John Locke, en çok Tabula rasa kavramını kullanmasıyla tanınan bir İngiliz filozftur. Tabular rasa nedir, bir insanın doğduğunda zihninde hiçbir şey bulunmadığını ifade eder. Zihni boş bir tabelaya benzetir.

Locke, bilginin doğumdan sonra ancak deneyim yoluyla öğrenilebileceğini savunur. Eğitim psikolojisi kapsamında önemli etkileri olan Locke’un, öğrenme nasıl gelişir sorusuna verdiği cevaplardan günümüzde halen faydalanılmaktadır.

William James

William James, eğitim psikolojisi kapsamında önemli katkılarda bulunan bir Amerikan bilim insanıdır. Öğretmenlerin, öğrencilerin öğrenmesine nasıl yardımcı olabileceğine odaklanmıştır. James’in tanınmasında en çok “Öğretmenlerle Psikoloji Üzerine Konuşmalar” adını verdiği konferans dizisi etkili olmuştur. Bu konferans dizisi William James ve eğitim psikologları için önemli kazanımlar edinilmesine yardımcı olmuştur.

Alfred Binet

Alfred Binet denildiğinde ilk akla gelen zeka testleri olur. Binet, eğitim psikolojisi kapsamında geliştirdiği zeka testleriyle bilinmektedir. Fransız bir eğitim psikoloğu olan Alfred Binet, ilk zeka testlerini geliştirmiştir.

John Dewey

John Dewey eğitim psikolojisine ilerici eğitim konusunda büyük katkılarda bulunan Amerikalı psikologdur. Dewey, ilerici eğitim doğrultusunda yaparak öğrenmenin önemi hakkında kapsamlı yazılar yazmıştır. Görüşleri uzun yıllardır etkili olmaktadır. John Dewey, bir eğitim reformcusu olarak anılmaktadır.

Jean Piaget

Jean Piaget, en çok bilişsel gelişim teorisi ile bilinmektedir. İsviçreli bir psikologdur. Piaget’in bilişsel gelişim aşamaları günümüzde halen faydalanılan bir teoridir.

B.F. Skinner

B.F. Skinner, psikoloji bilimine edimsel koşullandırma kavramını kazandırmasıyla tanınmaktadır. Amerikan, davranışçı perspektifi benimseyen bir psikolog olan Skinner, bir davranışın gücünün pekiştirme ve ceza yoluyla değiştirilebildiği öğrenme sürecini tanımlamıştır. Skinner tarafından tanımlanan bir tür ilişkisel öğrenme süreci olan edimsel koşullandırma eğitim psikolojisi için çok önemlidir.

Burrhus Frederic Skinner, davranış psikojisi kapsamında çalışmış ve eğitim psikologları üzerinde görüşleriyle büyük etkilere sahip olmuştur. Pekiştirme ve ceza üzerine yaptığı araştırmalar günümüzde bile eğitim konusunda önemli bir rol oynamaya devam etmektedir.

Eğitim psikolojisinin tarihsel gelişimi

Eğitim psikolojisinin tarihsel gelişimi ile ilgili olarak bazı yapılabilecek açıklamalar şu şekildedir. Eğitim psikolojisi, son yıllarda önemli miktarda büyüme kat eden ve nispeten genç bir alt psikoloji alandır. Psikoloji bilimi, 19. Yüzyıla kadar ayrı bir bilim dalı olarak incelenmemiştir. 1800’lerin sonlarına doğru ise ayrı bir bilim dalı olarak ortaya çıkmıştır. Bu yüzdendir ki eğitim psikolojisi kapsamında değerlendirilebilecek erken ilgi büyük ölçüde eğitim filozofları tarafından gösterilmiştir.

Eğitim psikolojisinin kurucusu kimdir sorusu psikolojinin bu alanı kapsamında en sık sorulan sorulardan biridir. Filozof Johann Herbart, eğitim psikolojisinin kurucu olarak bilinmektedir. Birçok uzman tarafından eğitim psikolojisinin babası olarak anılmaktadır.

Herbart, bir öğrencinin herhangi bir konuya ilgi duyduğu takdirde öğrenme çıktılarının büyük ölçüde olumlu etkileneceğini keşfetmiştir. Öğretmenlerin hangi öğretim yönteminin en uygun olduğuna karar verirken, bu ilginin ve önceden sahip olduğu bilgilerin dikkate alınması gerektiğini belirtmiştir.

Sonradan psikolog ve filozof William James bu alanda önemli katkılar sağlamıştır. James tarafından kaleme alınan 1899 tarihinde yayınlanmış, Psikoloji Üzerine Öğretmenlerle Konuşmalar adlı metin, eğitim psikolojisi kapsamında ilk ders kitabı olarak kabul edilmektedir.

William James’in metnini kaleme aldığı dönemde Fransız psikolog Alfred Binet de bir yandan ünlü IQ testlerini geliştirmekle meşguldü. Binet, başlangıçta bu zeka testlerini Fransız hükümetinin isteği üzerine geliştirmiştir. Fransız hükümeti, gelişim süreçlerinde gecikmeler bulunan çocukların belirlenerek onlara özel eğitim programları oluşturulmasını istemiştir. Bu amaçla Binet görevlendirilmiştir. İlk zeka testleri böylelikle Alfred Binet tarafından geliştirilmiştir.

John Dewey, Amerika Birleşik Devletleri’nde eğitim alanında önemli bir etkiye sahiptir. Dewey, ilerici fikirlere sahip olmasıyla ünlenmiştir. Okulların konulardan ziyade öğrencilere odaklanması gerektiğini savunmuştur. Aktif öğrenmeyi savunmuştur. John Dewey, öğrenmede uygulamanın teorilere kıyasla daha faydalı olduğunu savunmuştur. Öğrenme kapsamında pratik yapmanın ve bazı çalışmalarla tecrübe edinmenin önemini vurgulamıştır.

Eğitim psikolojisinin tarihsel gelişim sürecinde günümüze daha çok yaklaşırsak karşımıza Benjamin Bloom çıkar. Eğitim psikoloğu Bloom, farklı eğitim hedeflerini tanımlayarak sınıflandırmıştır. Tasarladığı önemli sınıflandırma sistemi kapsamında öğrenme hedeflerini üst düzey alanda tanımlamıştır. Benjamin Bloom, öğrenme hedeflerini bilişsel, duyusal ve psikomotor öğrenme başlıkları altında sınıflandırmıştır.

Eğitim psikolojisi kapsamında yaklaşımlar

Eğitim psikolojisi kapsamında yaklaşımlar doğrultusunda verilebilecek başlıca örnekler şu şekildedir.

  • Davranışçı Yaklaşım
  • Gelişimsel Yaklaşım
  • Bilişsel Yaklaşım
  • Yapılandırmacı Yaklaşım

Davranışçı Yaklaşım

Davranışçı yaklaşım, tüm davranışların koşullandırma yoluyla öğrenildiğini ileri süren psikoloji perspektifidir. Bu perspektifi benimseyen davranışçı psikologlar, öğrenmenin nasıl gerçekleştiğini açıklamak için edimsel koşullanma ilkelerinden faydalanmaktadırlar. Örnek olarak, öğretmenlerin iyi bir davranış sergileyen öğrencileri ödüllendirmesi verilebilir. Öğretmenler, bu amaçla şeker ve oyuncak gibi hediyeler verdiklerinde edimsel koşullanma ilkelerini takip etmiş olmaktadır.

Edimsel koşullanma ilkeleri izlendiği takdirde bazı durumlarda büyük faydalar elde edilirken bazı durumlar için bu ilkeler ters tepebilir. Davranışsal yaklaşım; öğrenme konusundaki kişisel tutum ve içsel motivasyonlar ile bilişsel ögeleri göz ardı ettiği gerekçesiyle eleştirilmektedir.

Gelişimsel Yaklaşım

Gelişimsel yaklaşım, çocukların yeni bilgi ve beceriler edindikleri gelişim dönemlerini inceler. Gelişimsel perspektif kapsamında en ünlü unsur Jean Piaget tarafından tanımlanan bilişsel gelişim aşamaları kuramıdır. Piaget gelişim dönemleri kapsamında belirli aşamaları tanımlamıştır. Bu teorisi ile çocukların büyüdükçe entelektüel anlamda nasıl bir gelişim sergilediklerini anlatmaya çalışmıştır.

Eğitim psikologları, çocukların farklı gelişim dönemlerinde farklı aşamalar kapsamında nasıl düşündüklerini anlamak ister. Çocukların gelişimlerinin her aşamasını daha iyi anlayabilmek için neler yapabilecekleri konusunda araştırmalar yaparlar. Böylelikle uzmanların hedefleri doğrultusunda belirli yaş grupları için en uygun öğretim yöntemlerini ve materyallerini geliştirmeleri mümkün olabilir.

Bilişsel Yaklaşım

Bilişsel yaklaşım hakkında söylenebilecek önemli şeyler şu şekildedir. Bilişsel bakış açısı, git gide özellikle son yıllarda daha çok önem kazanmıştır. Yaygın hale gelmiştir. Anılar, inançlar, duygular ve motivasyonlar gibi unsurların öğrenme sürecine nasıl katkıda bulunduğu bilişsel perspektif kapsamında incelenmektedir.

Bilişsel psikoloji, insanların nasıl düşündüğünü, öğrendiğini, hatırladığını ve bilgiyi nasıl işlediğini anlamak için araştırmalar yapar. Bilişsel bir bakış açısı benimseyen eğitim psikologları, diğer önemli unsurlarla birlikte şu sorulara cevaplar bulmaya çalışır.

  • Çocuklar öğrenmek için nasıl motive olur?
  • Çocuklar öğrendiklerini nasıl hatırlar, yaşadıkları problemleri nasıl çözer?

Yapılandırmacı Yaklaşım

Yapılandırmacı yaklaşım, eğitim psikolojisi kapsamında incelenebilecek psikoloji perspektifleri içerisinde yer almaktadır. Bu yaklaşım ile çocukların dünyaya dair bilgilerini nasıl oluşturduğuna odaklanır. Çocukların dünya üzerine düşüncelerini inşa ederken aktif bir şekilde hangi yöntemleri kullandıklarını inceler.

Yapılandırmacı yaklaşım, en yeni öğrenme teorileri arasında yer almaktadır. Oluşturmacılık ya da diğer adıyla yapılandırmacılık, çocukların nasıl öğrendiğini etkileyen faktörleri incelerken sosyal ve kültürel etkilere daha fazla odaklanma eğilimi göstermektedir.

Lev Vygotsky, bir psikolog olarak yakınsal gelişim bölgesi ve öğretimsel iskele yaklaşımlarını geliştirirken yapılandırmacı perspektiften büyük ölçüde etkilenmiştir.

Son olarak, eğitim psikolojisi nispeten genç bir disiplin olarak görülebilse de, uzmanlar insanların nasıl öğrendiklerini anlamaya daha fazla ilgi duydukça daha da gelişecektir. Amerikan Psikoloji Derneği, eğitim psikolojisine ayırdığı 15. bölüm kapsamında iki binden fazla üyeyi listelemektedir.

Referanslar ve Yardımcı Kaynaklar:

  • Swinson, Jeremy & Stringer, Phil. (2018). A career in educational psychology. 10.4324/9781315545271-12.
  • Cline, Tony & Gulliford, Anthea & Birch, Susan. (2015). Educational Psychology.
  • Gates, Arthur. (1934). Review of Psychological principles of education; Psychology and education; Psychology and the new education; and Educational psychology.. Psychological Bulletin. 31. 525-531. 10.1037/h0067313.
  • Covarrubias Papahiu, Patricia. (2010). Educational psychology. 32. 179-186.
  • Sandiford, Peter. (1936). Educational Psychology and Psychology of Learning: A Textbook in Educational Psychology. Journal of Educational Psychology – J EDUC PSYCHOL. 27. 392-393. 10.1037/h0052446.
  • Szulevicz, Thomas & Tanggaard, Lene. (2017). Educational Psychology Practice. 10.1007/978-3-319-44266-2.
  • venkatesu, Pudi & Subrahmanyam, J & Raja, V. (2020). A COMPREHENSIVE REVIEW OF LEARNING IN EDUCATIONAL PSYCHOLOGY.
  • Harun-Ur-Rashid, Md & Rahman, Ashadur & Hasan, & Rahman,. (2021). Educational Psychology Impact on Primary Education: A Review. Research Journal of Humanities and Social Sciences. 9. 75-78.
  • Chakraborty, Arpita. (2021). Survey Method in Educational Psychology. International Journal for Research in Applied Science and Engineering Technology. 9. 453-457. 10.22214/ijraset.2021.32838.

CEVAP VER

Please enter your comment!
Please enter your name here